Mae Anabledd Cymru wedi’i synnu a’i siomi gan gynigion Llywodraeth Cymru i alluogi awdurdodau lleol i godi’r taliadau wythnosol uchaf y mae pobl anabl yn eu talu am ofal cymdeithasol a chymorth y mae mawr eu hangen.
Mae pobl anabl, llawer ohonynt ar fudd-daliadau, yn dweud wrthym eu bod eisoes yn cael trafferth talu’r taliadau hyn ac nad ydynt yn gwybod sut y byddant yn fforddio unrhyw godiadau.
Roedd adroddiad AC ‘Prin yn Goroesi‘ (2023) yn nodi effaith enbyd yr argyfwng costau byw ar bobl anabl.
Mae bron i 40% o bobl anabl yng Nghymru yn byw mewn tlodi, ond gall bod yn berson anabl fod yn ddrud. Mae biliau ynni uwch i gadw cartrefi’n gynnes, yr angen am offer arbenigol costus a mwy o ddibyniaeth ar drafnidiaeth yn feysydd gwariant hanfodol ond nid ydynt yn cael eu diwallu’n llawn gan gynlluniau cymorth neu fuddion y llywodraeth.
Mae gofal a chymorth personol yn gost arall sy’n ymwneud ag anabledd. Fodd bynnag, mae’r ‘isafswm incwm’ a bennwyd gan Lywodraeth Cymru yn yr asesiad codi tâl tecach yn annigonol i dalu costau gwirioneddol anabledd yn ogystal â chostau byw dyddiol. Bydd cynyddu’r cap ond yn gwaethygu hyn ac yn achosi mwy o galedi, gyda rhai o bosib yn dewis peidio â chael cymorth.
Dywedodd Rhian Davies, Prif Weithredwr Anabledd Cymru:
Fel aelod o’r Grŵp Arbenigol a roddodd gyngor i Lywodraeth Cymru ar ddatblygu Gwasanaeth Gofal Cenedlaethol sy’n rhad ac am ddim pan fo angen, rydw i wedi fy mrawychu bod unrhyw ystyriaeth yn cael ei rhoi i gynyddu taliadau gofal dibreswyl.
Mae’n ymddangos bod y pwysau ar gyllid llywodraeth leol yn cael eu blaenoriaethu dros y pwysau ariannol ar filoedd o bobl anabl y mae cymorth gofal cymdeithasol yn anghenrheidiol iddynt ond sydd â modd cyfyngedig i dalu amdano.
Mae’n anodd gweld o’r cynigion sut y gall Llywodraeth Cymru warantu’r honiad mai dim ond unigolion sydd â’r modd ariannol i dalu uchafswm tâl wythnosol uwch fydd yn gwneud hynny.
Mae AC wedi gwrthwynebu unrhyw daliadau am ofal cymdeithasol ers tro a bydd yn parhau i gasglu barn ac astudiaethau achos gan bobl anabl i lywio ei ymateb i’r ymgynghoriad i Lywodraeth Cymru.
Daw’r cyfnod ymgynghori i ben ar 13 Mai.
Diwedd
Nodiadau
AC yw’r gymdeithas genedlaethol o sefydliadau pobl anabl sy’n ymdrechu dros hawliau a chydraddoldeb pob person anabl. Ei rôl graidd yw cynrychioli barn a blaenoriaethau aelodau i’r llywodraeth gyda’r nod o lywio a dylanwadu ar bolisi.
Ymgynghoriad Llywodraeth Cymru: Codi’r uchafswm tâl wythnosol ar gyfer gofal a chymorth amhreswyl i oedolion
Adroddiad AC ‘Prin yn Goroesi’ (2023): Lansio Adroddiad – ‘Prin yn Goroesi’: Effaith yr Argyfwng Costau Byw ar Bobl Anabl yng Nghymru
