Sefydlwyd y Tasglu Hawliau Anabledd i oruchwylio datblygiad cynllun gweithredu i ddwyn yn ôl effeithiau niweidiol pandemig Covid-19 ar bobl anabl. Yn y blogbost hwn, mae Debbie Foster (Cyd-Gadeirydd y Tasglu ac Athro Cysylltiadau Cyflogaeth ac Amrywiaeth ym Mhrifysgol Caerdydd) yn rhannu’r wybodaeth ddiweddaraf am gynnydd y DRT ac yn edrych ymlaen at yr hyn sydd nesaf.
Y Tasglu Hawliau Anabledd
Mae gwaith y Tasglu Hawliau Anabledd bellach yn datblygu. Mae gennym dïm ymroddedig o weision sifil sy’n cefnogi ei waith a’i weithgareddau ac yn helpu i gydgynhyrchu argymhellion.
Dim ond bob ychydig fisoedd y mae’r Tasglu ei hun yn cyfarfod ac mae’n cael ei gyd-gadeirio gan y Gweinidog dros Gyfiawnder Cymdeithasol, Jane Hutt a minnau.
Rhwng cyfarfodydd o aelodaeth lawn y Tasglu, rydym wedi sefydlu gweithgorau i archwilio’r materion y mae angen mynd i’r afael â hwy drwy dynnu ar wahanol ffynonellau tystiolaeth gan gynnwys profiadau bywyd pobl anabl.
Mae pob Gweithgor yn canolbwyntio ar faes polisi cymdeithasol a nodwyd yn yr adroddiad ‘Drws ar Glo’ (a gynhyrchwyd ar y cyd gan bobl anabl yn ystod y pandemig), fel un sydd angen sylw Llywodraeth Cymru os yw’r amcan o fyw’n annibynnol i ddechrau cael ei wireddu.
Fel cyd-gadeirydd y Tasglu, fy rôl yw ceisio cynrychioli Fforwm Cydraddoldeb Anabledd Llywodraeth Cymru, a’m cynigiodd. Un ffordd o ehangu cynrychiolaeth a chyfranogiad oedd sicrhau y byddai pob Gweithgor yn cael ei gadeirio gan berson anabl. Mae hyn yn galluogi profiadau bywyd pobl anabl i lywio trafodaeth a’r agenda o’r cychwyn cyntaf.
Cytunodd y Tasglu ar gyfres o egwyddorion a fyddai’n arwain ei waith (gan gynnwys y Gweithgorau). Cydnabuwyd bod mynd i’r afael â phrofiadau bywyd pobl anabl yn ganolog er mwyn mynd i’r afael â phroblemau darparu gwasanaethau cyhoeddus a’u methiannau yn y gorffennol.
Ar lefel ymarferol, ystyrir bod gwasanaethau sydd ddim yn bodloni anghenion defnyddwyr yn aneffeithiol ac yn wastraffus o ran adnoddau. Cytunwyd, felly, mai dim ond trwy gyd-gynhyrchu argymhellion gan ddefnyddio’r Model Cymdeithasol o Anabledd, gyda phobl anabl, y gallai Strategaeth Llywodraeth Cymru yn y dyfodol lwyddo.
Mae angen i atebion posibl gael eu cyd-greu a’u ‘perchen’ gan bobl anabl.
Mae Gweithgorau sydd wedi cyfarfod hyd yma ac sydd naill ai wedi adrodd neu wrthi’n trafod argymhellion yn cynnwys:
- Gwreiddio a Deall y Model Cymdeithasol o Anabledd (Ledled Cymru) Dan gadeiryddiaeth yr Athro Debbie Foster.
- Byw’n Annibynnol a Gofal Cymdeithasol. Cadeirir gan Rhian Davies
- Mynediad i Wasanaethau (gan gynnwys Cyfathrebu a Thechnoleg). Cadeirir gan Natasha Hirst
- Byw’n Annibynnol: Iechyd a Lles. Cadeirir gan Willow Holloway
Mae gweithgorau sydd i ddechrau cyfarfod yn ystod y misoedd nesaf yn cynnwys:
- Tai Fforddiadwy a Hygyrch: Cadeirydd Graham Findlay
- Plant a Phobl Ifanc: Cadeirydd Angharad Price
- Cyflogaeth ac Incwm: Cadeirydd Debbie Foster
- Teithio Hygyrch: Cadeirydd Andrea Gordon
Dylai unrhyw un sydd am gyfrannu at y gweithgorau sydd i ddod gysylltu ag disabilityrightstaskforce@gov.wales yn y lle cyntaf.
Beth sydd nesaf?
Heriau a chyfleoedd
Efallai ei bod yn ymddangos bod mis Mawrth 2024 yn amser hir i aros am Gynllun Gweithredu Anabledd newydd, ond mae cydgynhyrchu fel dull o weithio yn cymryd llawer o amser ac mae llawer o ddysgu yn digwydd ar hyd y ffordd.
Er mwyn gwneud y gorau o’r cyfleoedd y mae’r Tasglu hwn wedi’u rhoi i ni, mae arnom angen cymaint o bobl â phosibl i ymgysylltu â’n gwaith. Os oes gennych chi rywbeth i’w ddweud peidiwch â’i ddweud wedyn pan gyhoeddir y Strategaeth, gwnewch yn siŵr eich bod yn cymryd rhan. Dweud eich dweud nawr!
Mae gwaith y Tasglu yn ddigynsail ac wedi’i gefnogi’n ymarferol ac yn wleidyddol gan Lywodraeth Cymru, ond os yw am gael effaith hirdymor mae angen etifeddiaeth o fewn y Mudiad Hawliau Anabledd a Chymunedau. Dechreuwch sgyrsiau am sut y gallwn lunio’r etifeddiaeth hon nawr yn eich sefydliad!
CYFRANOGI – PERCHEN – GRYMUSO – DEDDF – DAL YN ATEBOL
