I’W RYDDHAU AR UNWAITH
Mae sefydliadau anabledd wedi beirniadu penderfyniad y llywodraeth i beidio â rhoi tystiolaeth i ymchwiliad gan y Cenhedloedd Unedig fel un sy’n dangos dirmyg tuag at bobl anabl.
Mae sesiwn dystiolaeth yr ymchwiliad, a gynhelir yn Geneva ar 28 Awst, yn rhan o ddilyniant i’r ymchwiliad arbennig a gynhaliwyd gan bwyllgor y Cenhedloedd Unedig sy’n gyfrifol am y Confensiwn ar Hawliau Pobl Anabl.
Cadarnhaodd yr adroddiad o’r ymchwiliad hwnnw a gyhoeddwyd ym mis Tachwedd 2016 fod y trothwy ar gyfer achosion difrifol a systematig o dorri hawliau pobl anabl oherwydd diwygiadau lles a mesurau llymder wedi’i gyrraedd.
Roedd y materion y bu’r ymchwiliad yn edrych arnynt yn cynnwys, ymhlith eraill: cau’r Gronfa Byw’n Annibynnol, a oedd yn cefnogi pobl anabl ag anghenion uchel i fyw yn y gymuned; cyflwyno’r dreth ystafell wely sy’n taro tenantiaid anabl yn bennaf; rôl sancsiynau budd-daliadau ym marwolaethau a hunanladdiadau hawlwyr anabl; a chyflwyniad yr Asesiad Gallu i Weithio, a ddaeth yn destun y ffilm ‘I, Daniel Blake’.
Disgrifiodd Martha Foulds o’r grŵp ymgyrchu Disabled People Against Cuts “Methiant llywodraeth y DU i roi diweddariad i’r pwyllgor” fel “yr arddangosiad diweddaraf o’u dirmyg tuag at bobl Fyddar ac anabl.”
Ychwanegodd: “Dylai’r llywodraeth roi ei hymdrech i weithredu argymhellion y pwyllgor yn hytrach na’i hymrwymiad presennol i doriadau, gan danio gelyniaeth yn erbyn hawlwyr budd-daliadau a rhyfeloedd diwylliant.”
Bydd y sesiwn yn dal i glywed gan Sefydliadau Pobl Fyddar a Phobl Anabl (DDPOs) o bob rhan o’r DU a chan y comisiynau cydraddoldeb a hawliau dynol priodol.
Mae DDPOs yn glir bod y sefyllfa ers 2016 wedi gwaethygu ymhellach ar gyfer pobl Fyddar ac anabl.
Dywedodd Tracey Lazard, Prif Weithredwr Inclusion London: “Mae’r dystiolaeth yn llwm – mae hawliau pobl anabl yn parhau i ddirywio yn sylweddol ers ymchwiliad arbennig 2016.
“Ar ôl casglu cannoedd o dudalennau o dystiolaeth dros y 18 mis diwethaf, mae DDPOs, gan gynnwys Inclusion London, yn unedig yn y farn nad yw llywodraeth y DU wedi gweithredu argymhellion pwyllgor y Cenhedloedd Unedig i amddiffyn ein hawliau.
“Ymhell o fod – maen nhw wedi gwneud y sefyllfa hyd yn oed yn waeth i bobl anabl nag yr oedd yn 2016.
“Byddwn yn rhannu ein tystiolaeth a’n profiadau gyda phwyllgor anabledd y CU. Os gall ein sefydliad sy’n cael ei danariannu ac sydd o dan ormod o bwysau gasglu, coladu a darparu tystiolaeth, pam na all llywodraeth y DU?”
Mae pobl fyddar ac anabl yn y gwledydd datganoledig wedi’u siomi bod llywodraeth San Steffan yn osgoi craffu ar faterion y mae ganddynt bwerau neilltuedig arnynt, megis taliadau nawdd cymdeithasol, sy’n effeithio’n andwyol yn uniongyrchol ac yn rhy aml ar eu bywydau.
Dywedodd Rhian Davies, Prif Weithredwr Anabledd Cymru: “Mae diffyg presenoldeb Llywodraeth y DU yn y sesiwn adolygu yn datgelu’n glir iawn nad oes gan Lywodraeth San Steffan lawer sy’n gadarnhaol i’w adrodd ac fel y gwelwyd yn adroddiad cysgodol Anabledd Cymru ei hun, mae wedi mynd yn ôl mewn gwirionedd. ymhellach ar gydraddoldeb anabledd.
“Mae’r gyfundrefn galedi a gyflwynwyd ac a gynhaliwyd yn greulon gan Lywodraethau olynol y DU wedi cael effaith ddinistriol ar bobl anabl yng Nghymru, gan gynyddu tlodi, gwaethygu iechyd meddwl a hybu troseddau casineb.”
I Ogledd Iwerddon mae’r argyfwng gwleidyddol ychwanegol sydd bellach yn bygwth bywydau pobl Fyddar a phobl anabl drwy osod cyllideb galedi a fydd yn arwain at gwtogi ar wasanaethau cymorth anabledd.
Dywedodd Nuala Toman, Pennaeth Polisi yn Disability Action: “Mae Gogledd Iwerddon ar hyn o bryd yn profi llymder gormodol gyda gwasanaethau cyhoeddus yn cael eu torri ar raddfa frawychus.
“Mae’n hanfodol bod Llywodraeth San Steffan yn cymryd camau i adfer llywodraeth yng Ngogledd Iwerddon ac yn dyrannu adnoddau digonol i Ogledd Iwerddon ar gyfer darparu gwasanaethau cyhoeddus.
“Mae Llywodraeth y DU wedi dangos diystyrwch llwyr o fywydau a hawliau pobol anabl yng Ngogledd Iwerddon drwy wrthod mynychu’r gwrandawiad.”
Bydd Sefydliadau Pobl Fyddar a Phobl Anabl y DU yn lansio’r adroddiad cysgodol a gyflwynwyd ganddynt i ddilyniant ymchwiliad arbennig ddydd Llun 28 Awst i gyd-fynd â sesiwn dystiolaeth y Cenhedloedd Unedig.
DIWEDD
Am fwy o wybodaeth cysylltwch â:
Ellen Clifford 07505144371 ellenclifford277@gmail.com
Nuala Toman nualatoman@disabilityaction.org
Nodiadau
- Ar gyfer canfyddiadau ac argymhellion ymchwiliad arbennig 2016 gweler: https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=CRPD%2fC%2f15%2f4&Lang=en
- Yn 2017 disgrifiodd Theresia Degener, Cadeirydd Pwyllgor y Cenhedloedd Unedig ar gyfer y Confensiwn ar Hawliau Pobl Anabl (CRDP) ar y pryd doriadau Llywodraeth y DU fel rhai sy’n achosi “trychineb dynol”. Dywedodd y Pwyllgor nad oeddent erioed wedi bod mor bryderus am wlad yn eu hanes 10 mlynedd ag yr oeddent am y DU. https://www.reuters.com/article/britain-disabled-idUKL8N1LH5GI
- Yn 2022 cyhoeddodd Clymblaid DDPO y DU adroddiad cysgodol o dan holl erthyglau’r Confensiwn a ddaeth o hyd i dystiolaeth bod hawliau pobl Fyddar a phobl anabl yn cael eu tynnu’n ôl ymhellach. Ymhlith llawer o faterion eraill, tynnodd sylw at y gor-gynrychiolaeth o bobl anabl ymhlith ystadegau marwolaethau sy’n gysylltiedig yn uniongyrchol â COVID ac ar gyfer marwolaethau ychwanegol yn ystod y pandemig, a chododd y defnydd anghyfreithlon o hysbysiadau Peidiwch â Dadebru ar nodiadau meddygol pobl anabl. https://www.inclusionlondon.org.uk/campaigns-and-policy/uncrdp/shadow-report/shadow-report/
